Jak skutecznie schudnąć – wartości

Dzisiaj ciąg dalszy rozważań o skutecznej zmianie. W poprzednim wpisie staraliśmy się określić cel, który zwiększy szansę powodzenia naszej zmiany. Żeby mieć pewność, że cel jest dobrze sformułowany i będzie nas wspierał procesie wdrażania zmiany, powinniśmy ustalić, czy jest on zgodny z naszymi wartościami.

O co właściwie chodzi?

Każdy z nas kieruje się w życiu określonymi wartościami. To one określają, co jest dla nas ważne i to właśnie nimi kierujemy się dokonując życiowych wyborów. To taki swoisty kompas, którym kierujemy się w naszym życiu. Odwołujemy się do nich wówczas, gdy czujemy się zagubieni – nie wiemy jakiego dokonać wyboru, znajdujemy się na przysłowiowym rozstaju dróg lub tracimy motywację w dążeniu do celu.

Wyznawane przez nas wartości mówią o tym, jacy chcielibyśmy być i jak postępować. Można je pogrupować wg następujących obszarów – tzw. domen:

• Miłość i związki intymne
• Rodzicielstwo
• Relacje z rodziną
• Przyjaźń i związki międzyludzkie
• Rozwój osobisty i wykształcenie
• Praca i kariera
• Zaangażowanie społeczne i środowisko
• Duchowość i religia
• Zabawa i relaks
• Zdrowie i sprawność fizyczna

Każdy z nas ma inną hierarchię wartości.  Hierarchia wartości określa, na ile ważne są dla nas poszczególne wartości i domeny. To właśnie ona stanowi swoisty drogowskaz na drodze naszego życia.

Hierarchia zwykle zmienia się w trakcie życia, może różnić się na poszczególnych jego etapach, np. w okresie dojrzewania często na prowadzenie wysuwa się przyjaźń i związki międzyludzkie, żeby w okresie wchodzenia w dorosłość ustąpić miłości i związkom intymnym, a następnie we wczesnej dorosłości pracy i karierze czy rodzicielstwu.

Czasami dzieje się tak, że realizujemy jedne wartości kosztem innych. Dochodzi do tego zwykle wówczas, kiedy musimy wybrać pomiędzy wartościami, które są blisko siebie w naszej hierarchii i mają dla nas podobny stopień istotności. Im bliżej siebie wartości w hierarchii, tym trudniejszy wybór pomiędzy nimi.

Świadomość własnych wartości jest w życiu bardzo ważna – ułatwia podejmowanie decyzji i dokonywanie wyborów. Pozwala też lepiej planować swój czas i realizować cele.

Skoro mowa o celach, wróćmy do naszego przykładu z poprzedniego wpisu i sprawdźmy, czy ustalony przez nas cel jest zgodny z naszymi wartościami. Tylko taki cel będzie miał realną szansę powodzenia – w chwilach trudności czy zwątpienia odwołanie się do systemu naszych wartości pozwoli nam podtrzymać motywację w dążeniu do jego osiągnięcia.

„Do końca 2021 roku schudnę 20 kg, żeby w styczniu pojechać ze znajomymi na narty.”

Jeżeli w mojej hierarchii wartości przyjaźń i związki międzyludzkie są na wysokiej pozycji, tak postawiony cel ma duże szanse powodzenia. Jeżeli dodatkowo istotne są dla mnie: zabawa i relaks oraz zdrowie i sprawność fizyczna – wówczas szanse na realizację celu rosną.

Jeżeli jednak w mojej hierarchii wartości jeszcze wyżej są miłość i związki intymne, a wiem, że mój partner w styczniu nie będzie mógł dołączyć do wyjazdu, tak postawiony cel nie będzie już dobrze sformułowany, ponieważ nie będzie ekologiczny – może zagrażać mojej relacji z partnerem. W takiej sytuacji w skrajnym przypadku może dojść nawet do zachowań sabotujących osiągnięcie celu – będę robić wszystko, żeby go nie osiągnąć. W tym przypadku należałoby przeformułować cel na taki, który będzie zgodny z ważnymi dla mnie wartościami, np.:

 „Do końca 2021 roku schudnę 20 kg, żeby w styczniu móc z moim partnerem zacząć trenować crossfit.”

Taki cel będzie ok, o ile poza miłością i związkami intymnymi, istotne jest dla mnie również zdrowie i sprawność fizyczna. Jeżeli z kolei sama myśl o intensywnym wysiłku fizycznym przyprawia mnie o gęsią skórkę, to znowu nie będzie dobrze sformułowany cel.

Jeżeli w naszej hierarchii wartości wysoko jest np. rodzicielstwo, nasz cel może brzmieć:

„Do końca 2021 roku schudnę 20 kg, żeby w nowym roku móc zacząć starać się o dziecko z moim partnerem.” (jeżeli dotychczas nadwaga była przeszkodą w zajściu w ciążę)

lub

„Do końca 2021 roku schudnę 20 kg, żeby w nowym roku móc spędzać więcej czasu aktywnie z moim dzieckiem.” (jeżeli dotychczas nadwaga mi w tym przeszkadzała).

Jeżeli z kolei w naszej hierarchii wartości wysoko jest praca i kariera, nasz cel może być następujący:

„Do końca 2021 roku schudnę 20 kg, żeby łatwiej mi się pracowało z moimi pacjentami.” (kiedy np. jestem fizjoterapeutą i nadwaga coraz bardziej przeszkadza mi w wykonywaniu pracy).

Zaryzykuję stwierdzenie, że określenie zgodności celu z wartościami jest jednym z najważniejszych kroków w procesie jego formułowania.  Jeżeli będzie on zgodny z naszym życiowym drogowskazem, dużo łatwiej będzie nam zaangażować naszą energię w jego realizację, utrzymywać motywację, a w momentach zwątpienia szybko wrócić na właściwe tory. Odwołanie się do wartości przypomina nam o tym, po co w ogóle dany cel realizujemy i dlaczego jest on dla nas ważny.

W kolejnym wpisie przyjrzymy się motywacji – zastanowimy się, jak ją w sobie odnaleźć, a potem, co znacznie trudniejsze – utrzymać.