Jak skutecznie schudnąć – gdzie szukać motywacji?

Zdarzyło się Wam kiedyś narzekać na brak motywacji? Założę się że tak. Mnie w każdym razie się zdarza, moim klientom też 😊 . Z reguły kiedy przychodzą do mnie po raz pierwszy, ich motywacja do działania jest ogromna: „zobaczyłam się na fotce z wakacji i muszę się doprowadzić do porządku”, ”nie mogę się już dopiąć w żadnych spodniach”, „zepsuła się winda i było mi trudno wejść po schodach na III piętro”, czasami jest nieco mniejsza: „lekarka/żona kazała”, niemniej jednak jakaś tam jest 😉, ale po pewnym czasie zaczyna słabnąć. Co zrobić, żeby ją utrzymać?

Zastanawialiście się kiedyś dlaczego w niektórych sytuacjach jest nam łatwiej zmobilizować się do działania, a w innych tak trudno? Co decyduje o tym, że czasem nam się chce, a czasem nie? Co sprawia, że raz motywacja po prostu się pojawia i nie znika, a innym nie możemy jej znaleźć lub utrzymać, mimo iż się tak bardzo staramy?

Zacznijmy od tego, czym jest motywacja, której tak bardzo pragniemy, a której tak często nam brakuje.

Motywacja – co to takiego?

Motywacja jest różnie definiowana, ale uogólniając jest to COŚ, co nas pobudza do działania i pozwala w nim wytrwać. Dlatego jest ona tak ważna, kiedy chcemy dokonać w naszym życiu jakichkolwiek zmian.

Żeby łatwiej zrozumieć istotę motywacji, pomyślmy o wspinaczce górskiej. Jeżeli chcemy osiągnąć szczyt, potrzebujemy najpierw czegoś, co wzbudzi w nas wolę wejścia na górę, a w trakcie wchodzenie sprawi, że nie zatrzymamy się w połowie drogi lub nie zawrócimy. To coś to właśnie motywacja. Co może nią być?

• Może to być czekająca nas na szczycie nagroda, np. piękne zapierające dech w  piersiach widoki lub możliwość zrobienia niepowtarzalnego zdjęcia. Wówczas mówimy o motywacji opartej na dążeniu do pozytywnych wzmocnień – jest to rodzaj tzw. motywacji zewnętrznej.

• Może to być też chęć uniknięcia czegoś niemiłego, np. przegranie zakładu i związane z tym konsekwencje. W takiej sytuacji mówimy o motywacji związanej z unikaniem kar – to też rodzaj motywacji zewnętrznej.

• Może to być po prostu przyjemność z wykonywanej czynności, czyli w tym konkretnym przypadku frajda z samej wspinaczki, bo uwielbiamy taką formę relaksu. Mamy tu do czynienia z motywacją wewnętrzną.

Czym różni się motywacja zewnętrzna od motywacji wewnętrznej i która z nich jest bardziej skuteczna?

Motywacja zewnętrzna – kary i nagrody

O motywacji zewnętrznej mówimy wówczas, gdy źródło siły napędzającej nas do działania pochodzi z zewnątrz. Przykładem takiej motywacji mogą być np. oceny w szkole,  wynagrodzenie w pracy, a także różnego rodzaju nagrody i wyróżnienia, czyjeś uznanie czy sława. Kiedy robimy coś zastanawiając się nad płynącymi z tego działania korzyściami, mówimy o tzw. motywacji pozytywnej.

Zewnętrznym motywatorem może być też chęć uniknięcia przykrych konsekwencji. W tej sytuacji mówimy o tzw. motywacji negatywnej. Tu też przykładem mogą być oceny w szkole – przecież nie zawsze uczymy się, żeby otrzymać dobre stopnie, czasami chcemy po prostu uniknąć złych 😊 i związanych z tym konsekwencji. Motywacja zewnętrzna często też kieruje nami, gdy kupujemy bilet w środkach komunikacji miejskiej – nie wszyscy robimy to, bo czujemy taką potrzebę, wielu z nas robi to, żeby uniknąć mandatu.

Podsumowując – motywacja zewnętrzna opiera się bądź na dążeniu do uzyskania czegoś, co sprawia nam przyjemność – nagrody, bądź na unikaniu czegoś nieprzyjemnego – kary. To na motywacji zewnętrznej bazuje większość znanych nam z codziennego życia systemów motywacyjnych: system ocen w szkole, wynagrodzeń i premiowania w pracy, wszelkie programy lojalnościowe, mandaty czy nadal chętnie stosowane przez wielu rodziców „szlabany”.

Motywacja wewnętrzna – napęd ze środka

Z motywacją wewnętrzną mamy do czynienia wówczas, gdy podejmujemy działanie bez perspektywy czekających nas nagród czy kar. Robimy coś, bo sprawia nam to przyjemność, daje możliwość poznawania czegoś nowego, poszerzania wiedzy czy też  rozwijania swojego potencjału.

Ten rodzaj motywacji sprawia, że łatwiej nam zaangażować się w daną aktywność niż w przypadku motywacji zewnętrznej, ponieważ już sama aktywność jest dla nas nagradzająca.

Przy okazji ciekawostka – badania pokazują, że jeśli ktoś zaczyna dostawać znaczące nagrody zewnętrzne za czynność, której wykonywanie sprawia mu satysfakcję, to poczucie satysfakcji płynące z tej czynności spada! 

No dobrze, ale jak sprawić, żeby kierowała nami motywacja wewnętrzna?

Sprawdzono, iż istnieje kilka czynników, które zwiększają motywację wewnętrzną:

• Ciekawość – jeśli coś nas zainteresuje, motywacja do zgłębienia danego zagadnienia znacząco wzrasta
• Poczucie wpływu – możliwość dokonania wyboru (np. pomiędzy dwiema propozycjami) sprzyja wzbudzeniu wewnętrznej motywacji
• Uznanie – kiedy ktoś nas pochwali, nasza wewnętrzna motywacja do zajmowania się daną aktywnością wzrasta, jednak tu trzeba zachować ostrożność – jeśli regularnie słyszymy od kogoś taką samą pochwałę, po pewnym czasie przestaje ona działać
• Współpraca – wewnętrzna motywacja może wzrastać w sytuacji, kiedy współpracujemy z kimś i czerpiemy z tego satysfakcję (czyjeś zaangażowanie dodatkowo często zwiększa nasze własne)
• Rywalizacja –  możliwość porównania efektów naszych wysiłków z innymi również może być motywatorem, szczególnie jeśli porównując się zauważamy, że nasze osiągnięcia są podobne do osiągnięć innych – tu uwaga: duży rozdźwięk nie przynosi już takiego efektu, może być wręcz demotywujący
• Wyzwania – formułowanie i realizowanie celów sprzyja wzbudzeniu oraz utrzymaniu wewnętrznej motywacji, jeżeli dany cel jest związany z naszymi osobistymi wartościami. Istotne też, aby osiągniecie celu było realne. Do utrzymania wewnętrznej motywacji potrzebujemy też możliwości śledzenia postępów, czyli informacji zwrotnej  na temat tego, jak sobie  radzimy.

Która motywacja jest lepsza?

W większości przypadków lepsze efekty przynosi motywacja wewnętrzna – łatwiej wówczas zarówno o nasze zaangażowanie w wykonywane działanie. I tu wracamy do początku artykułu – w przypadku motywacji wewnętrznej po prostu nam się chce. Dlatego warto poszukać jej w sobie przed przystąpieniem do działania, jak również zastosować któryś z wymienionych wyżej sposobów, aby ją utrzymać.

Jeżeli zatem chcesz zwiększyć szanse na powodzenie planowanej przez Ciebie zmiany, zadbaj o to, żeby motywacja do działania nie pochodziła z zewnątrz – chęć uniknięcia gderania żony, że powinieneś coś zrobić ze swoim zdrowiem może i będzie wystarczającym motywatorem na początku, ale na dłuższą metę nie przyniesie efektów. Poszukaj czegoś, co będzie ważne dla Ciebie – ustal cel, który będzie zgodny z Twoimi wartościami – skoro np. w Twojej hierarchii wartości wysoko znajduje się rodzina, może będziesz chciał dokonać zmiany w swoim trybie życia, żeby móc w kolejnym sezonie bez zadyszki grać z synem w piłkę albo jeździć na rowerowe wycieczki? Wyobraź sobie tę sytuację, zastanów się, co ona dla Ciebie znaczy. A może chcesz to zrobić, żeby podobać się swojej partnerce? Nie ma lepszych i gorszych powodów. Znajdź taki, który będzie ważny dla Ciebie.

Żeby umocnić się w postanowieniu możesz skorzystać z któregoś ze sposobów, który zwiększy Twoją motywację, np. jeżeli lubisz współpracę zachęć do wspólnego działania przyjaciela, który ma podobny cel (co ważne – stojące za jego celem wartości, czyli powód dla którego on realizuje cel, mogą się różnić od Twoich) – będzie Wam raźniej i nawzajem będziecie się motywować. A może w Twoim przypadku sprawdzi się współpraca ze specjalistą, który pomoże nadać Twojemu działaniu kierunek, a także pochwali za postępy? Lubisz rywalizację? Zapisz się na siłownię albo zainstaluj jedną z aplikacji typu Endomondo, która umożliwi śledzenie postępów treningowych oraz umożliwi dzielenie się nimi z innymi.

Podsumowując – planując zmiany bazuj na motywacji wewnętrznej. Istnieje jednak pewne niebezpieczeństwo – czasami możemy bardzo długo czekać aż pojawi się wystarczająco duża motywacja wewnętrzna i zachce nam się działać. W takich sytuacjach dobrze sprawdzi się zastosowanie motywacji zewnętrznej jako „zapalnika” do działania. Po prostu zacznij robić daną czynność i daj sobie chwilę – zwykle po krótkim czasie pojawia się już zaangażowanie i wewnętrzna motywacja do jej kontynuowania. Możesz np. wyznaczyć sobie nagrodę, która pozwoli Ci podjąć działanie i wytrwać w nim do momentu, aż poczujesz, że chcesz je kontynuować.

Powodzenia! 😊